Η θέση του μνημείου στα Μάρμαρα Ζερβοχωρίου ήταν γνωστή από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, οπότε ο καθηγητής Σ. Δάκαρης το είχε ταυτίσει με «μεγάλη οικία ή ξενώνα». Πρόκειται για ένα, σχεδόν τετράγωνο, κτίριο με πρόσοψη προς τα ΒΑ, χτισμένο με ασβεστολιθικούς γωνιόλιθους μεγάλων διαστάσεων.
Η ανασκαφική έρευνα του 1992 αποκάλυψε στο εσωτερικό του συλημένο κιβωτιόσχημο τάφο και ακριβώς απέναντί του το δάπεδο υπέργειας κατασκευής που λειτουργούσε, πιθανόν, ως «τράπεζα προσφορών», συνηγορώντας έτσι στην ταύτιση της χρήσης του χώρου με ταφικό ηρώο.
Ελάχιστα στοιχεία διαθέτουμε για το αρχικό ύψος του ηρώου και για την αναπαράσταση των όψεών του. Η απουσία, ωστόσο, κεραμιδιών στέγης μεταξύ των ευρημάτων συνηγορεί για τον υπαίθριο χαρακτήρα του μνημείου.
Η κατασκευή του μνημείου τοποθετείται χρονικά στην ελληνιστική εποχή (3ος αι. π.Χ.), περίοδο κατά την οποία κατασκευάζονται αρκετά παρόμοια ταφικά μνημεία σε ολόκληρη τη βορειοδυτική Ελλάδα, αλλά και ανάλογου χαρακτήρα κτίσματα και μεμονωμένοι τάφοι, σε ολόκληρη την κοιλάδα του Κωκυτού, του γνωστού κατά την παράδοση ως «ποταμού των θρήνων».
Πρόσβαση: Το ταφικό ηρώο στα Μάρμαρα βρίσκεται 42 χλμ. ΝΑ της Ηγουμενίτσας. Ο επισκέπτης ακολουθεί την Εγνατία οδό ως τον κόμβο της Παραμυθιάς και από εκεί την επαρχιακή οδό Παραμυθιά - Γλυκής. Σε απόσταση 5 χλμ. από τον οικισμό της Δαφνούλας συναντά στα δεξιά του αγροτικό δρόμο που οδηγεί στο μνημείο.
Το ταφικό ηρώο στα Μάρμαρα Ζερβοχωρίου |