Το κάστρο του Μαργαριτίου βρίσκεται σε χαμηλό λόφο στα νότια του σύγχρονου οικισμού. Κατασκευάζεται γύρω στο 1549 από τους Οθωμανούς για την ισχυροποίηση της άμυνας των εδαφών τους έναντι των βενετικών κτήσεων στα παράλια της Ηπείρου. Η επιθετική δράση της φρουράς του Μαργαριτίου εναντίον της Πάργας θα προκαλέσει το 1571 τη συνδυασμένη επίθεση 6.000 Βενετών, Κερκυραίων και τοπικών δυνάμεων από την Πάργα και την Παραμυθιά, υπό τον Πάολο Ορσίνι, οι οποίοι θα καταλάβουν και θα καταστρέψουν το κάστρο. Η κατάληψη του φρουρίου αποδόθηκε ζωγραφικά από τον Έλληνα ζωγράφο Αντώνιο Βασιλάκη από τη Μήλο, μαθητή του Tintoretto, ο οποίος ήταν παρών στη μάχη. Μετά τη σύναψη ειρήνης το 1573, η Πάργα παρέμεινε βενετική και το Μαργαρίτι οθωμανικό, ενώ το φρούριο επισκευάζεται από τους Οθωμανούς.

Το Μαργαρίτι παραμένει και τον 17ο αι. σημαντικό φρούριο της περιοχής. Το 1669 αναφέρεται ότι διέθετε 8 topciyan (πυροβολητές) και φρουρά μεταξύ 40-50 γενίτσαρων. Την περιοχή επισκέπτεται το 1670-71 ο Εβλιγιά Τσελεμπή, που περιγράφει το φρούριο με εμφανείς υπερβολές, ως  πεντάγωνο με περίμετρο 520 μ. και φρουρά 200 ατόμων. Τον 18ο αι. το Μαργαρίτι διοικείται από τον Σουλεϊμάν Τσαπάρη, αρχηγό μιας μεγάλης οικογένειας που θα ελέγχει την περιοχή μέχρι το πρώτο μισό του 19ου αιώνα και θα είναι κάτοχος του μεγαλύτερου μέρους των εδαφών της. Ταυτόχρονα, παρουσιάζεται ως κέντρο ταραχών και εξεγέρσεων ενάντια στην οθωμανική Πύλη και εστία αντικυβερνητικών συνωμοσιών.

Το 1811 η περιοχή περνά στην εξουσία του Αλή Πασά Τεπελενλή. Αν και δεν υπάρχουν σαφείς αναφορές, το κάστρο θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι συνέχισε να παίζει ρόλο στα ιστορικά γεγονότα και τις συνεχείς πολεμικές συγκρούσεις της περιοχής, κυρίως ως ορμητήριο κατά της Πάργας, ενώ αργότερα και ως το 1913, οπότε η περιοχή ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος, χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή, ως στρατώνας του τούρκικου στρατού και ως έδρα του στρατιωτικού διοικητή της περιοχής.

Η σημερινή μορφή του κάστρου οφείλεται στις εκτεταμένες επισκευές του στο β΄ μισό του 17ου και τις αρχές του 18ου αι. Συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά μίας μεγάλης, οχυρωμένης στρατιωτικής κατοικίας, που αναπτύσσεται γύρω από εσωτερική αυλή.

Έχει ακανόνιστη κάτοψη πενταγώνου με εμβαδόν περίπου 890 τ.μ. Τα τείχη, στην καλύτερα διατηρημένη δυτική πλευρά, σώζονται σε ύψος περίπου 10 μ. και ενισχύονται από δύο πύργους, έναν ημικυκλικό στα νοτιοδυτικά και έναν πολυγωνικό στα βόρεια. Η κύρια πύλη ήταν τοξωτή και βρισκόταν στα βόρεια. Οι χώροι του κάστρου διατάσσονται γύρω από την κεντρική αυλή σε δύο επίπεδα. Στο ισόγειο υπάρχουν δεξαμενές νερού, λουτρό, αποχωρητήριο και αποθηκευτικοί χώροι. Στον δεύτερο όροφο υπήρχε η οχυρή κατοικία της φρουράς, που διέθετε τοξωτά παράθυρα και τζάκι για τη θέρμανση. Τυφεκιοθυρίδες και μία καταχύστρα ενίσχυαν την άμυνα της κατοικίας.

Για πρόσβαση σε σύντομο οδηγό του Κάστρου Μαργαριτίου σε μορφή flipbook πατήστε εδώ

Στον χώρο πραγματοποιούνται εργασίες ανάδειξης στο πλαίσιο του έργου «Δίκτυο Παράκτιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς» (Coastal Heritage Network – CoHeN) του Ε.Π. Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Interreg Ελλάδα – Ιταλία 2014-2020, Έργο συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α.) και την Εθνική Συμμετοχή των χωρών Ελλάδας και Ιταλίας. Βλ. περισσότερα στον ιστότοπο του έργου εδώ